Drzewka – Przewodnie, pośrednie i wstawki

Celem stosowania przewodniej jest zastąpienie najbardziej wrażliwych na przemarzanie części drzewa, którymi są pień i nasady konarów, przez wytrzymałą na mróz odmianę.
Stosowanie takiej przewodniej skutecznie zabezpiecza pień od silnego przemarzania. Przez zastosowanie wytrzymałej na mróz przewodniej regeneracja przemarzniętej kory może odbywać się bez zakłóceń i to jest najważniej-szy cel tego podwójnego szczepienia.
Przewodnie wpływają też na zwiększenie plenności niektórych odmian. Zastosowanie przewodniej dla odmian późno wchodzących w okres owocowania, jak Starking – Delicious czy Mclntosh przyspiesza wejście drzew w okres pełnego owocowania. Natomiast u odmian wcześnie wchodzących w okres owocowania jak: Jonatan, Idared czy James Grieve przewodnia niekiedy opóźnia o rok wejście drzew w ten okres.
Przewodnie mogą być stosowane w celu otrzymania prostego pnia u odmian z natury krzywo lub słabo rosnących. Przewodnie zwane pośrednimi są stosowane również w przypadku złego zrastania się podkładki z odmianą uprawną, np. pigwy z niektórymi odmianami grusz, jak np. Bonkretą Williamsa. Odmiany grusz źle zrastające się z pigwą powinny być produkowane z zastosowaniem odmiany pośredniej Bery Hardego. Od przewodniej wymaga się dużej odporności na choroby i wydawania pędów w koronie pod szerokim kątem. W praktyce odmiany wymagające przewodniej szczepione są na niej dwoma sposobami: pod jej koroną lub w jej koronie na poszczególnych pędach w odległości około 25 cm od nasady. Szczepienie na przewodniej pod koroną odbywa się w szkółce; otrzymuje się wówczas drzewka, u których tylko pień jest odporny na niskie temperatury. Dlatego w celu uzyskania drzewek w pełni zabezpieczonych przed uszkodzeniami mrozowymi zaleca się stosować szczepienie na przewodnich w koronie po wysadzeniu tych ostatnich do sadu. Otrzymujemy wtedy drzewa, u których nie tylko pień, ale i nasada konarów jest wytrzymała na przemarzanie.
W produkcji dwuletnich półpiennych drzewek jabłoni i grusz wymagane jest stosowanie przewodnich dla następujących wrażliwych na mróz odmian: Bankroft, Jonatan, Idared, Koksa Pomarańczowa, Landsberska, Piękna z Boskoop, Red Delicious i jego krótkopędowe sporty oraz Idared. Wśród drzew grusz stosowanie przewodniej obowiązuje tylko dla odmiany Bonkreta Williamsa.

PRZEWODNIE DLA JABŁONI.
HIBERNAL. Jest odmianą uważaną za najbardziej wartościową przewodnią dla jabłoni. Najbardziej zwiększa plenność zaszczepionych odmian, tworzy szerokie kąty rozwidleń konarów szkieletowych i dobrze zrasta się ze wszystkimi odmianami.

ANTONÓWKA ZWYKŁA. Jest drugą dobrze znaną i od dawna stosowaną przewodnią dla wrażliwych na mróz odmian jabłoni. Pod niektórymi cechami Antonówka Zwykła ustępuje jednak przewodniej Hibernal. Wadą Antonówki jako przewodniej jest słaby i niekiedy krzywy wzrost okulantów w szkółce, a także tworzenie dość ostrych kątów rozwidleń konarów szkieletowych.

OLIWKA ŻÓŁTA. Jako przewodnia dla jabłoni jest stosowana rzadziej od poprzednich. Zalecana jest przede wszystkim dla odmiany Mclntosh i w rejonach o małej ilości opadów.

PRZEWODNIE I POŚREDNIE DLA GRUSZ.
GRUSZA KAUKASKA. Najczęściej stosowaną przewodnią dla wrażliwych na mróz odmian grusz jest grusza kaukaska. W praktyce znanych jest wiele typów gruszy kaukaskiej. Na przewodnie najbardziej odpowiednie są typy o umiarkowanej sile wzrostu, odznaczające się wysoką-wytrzymałością na mróz i dużą odpornością na choroby kory i drewna.
BERA HARDEGO. Gruszę tę zalicza się do wytrzymałych na mróz. Jest najczęściej stosowaną pośrednią w produkcji drzewek grusz odmian źle zrastających się z pigwą. Silnie rośnie i dobrze zrasta się z odmianami grusz i typami pigwy zalecanymi do uprawy w Polsce.

PRZEWODNIE DLA CZEREŚNI
Wszystkie odmiany czereśni mogą być szczepione w szkółce na pniach podkładki lub na pniach przewodnich wytrzymałych na mróz typów czereśni ptasiej o zdrowej korze. Spośród odmian uprawnych czereśni najwyższą przydatność jako przewodnia przedstawia odmiana Bladoróżowa.

WSTAWKI SKARLAJĄCE DLA JABŁONI
Celem stosowania wstawek jest osłabienie siły wzrostu zaszczepionych odmian. Stopień zmniejszenia wielkości drzew zależy od siły wzrostu podkładki zastosowanej na wstawkę i od długości tej wstawki. Dlatego na wstawki skarlające zaleca się podkładki karłowe o najsłabszym wzroście. Długość wstawki około 30 cm uważana jest za wystarczającą do osłabienia siły wzrostu zaszczepionych odmian. W naszym klimacie na wstawki skarlające mogą być polecane podkładki karłowe wyróżniające się wysoką wytrzymałością na mróz, jak: Rajka Czerwonolistna (B 9), a także podkładki wyhodowane w Instytucie Sadownictwa P 2 i P 22. Ogromną zaletą tych podkładek jest duża odporność na zgniliznę pierścieniową podstawy pnia.